हरिहर - अप्रतिम, विलोभनीय.

हरिहर आणि बरेच काही 

नाशिक चे काम उरकून मी, चड्डी, बिडी आणि पिंटू त्रिंबकेश्वर च्या दिशेनी निघालो. उन्हाचा तडाखा कायम होता. दुपारचे ४ वाजले असतील. ठरल्या प्रम्हाणे अंजनेरी नावाच्या किल्ल्यावर पहिले जायचे मग पुढचे पुढे बघू. 

नाशिक, एक सुंदर शहर. हिरवेगार आणि श्रीमंत शहर. इथली लोकं मनानी पण श्रीमंत आहेत. माझी आणि नाशिक शहराची ओळख म्हणजे भोसला मिलिटरी स्कूल. दहावीत असतांना मी प्रयत्न करून पण मला तिथे काही जाता  आलं नव्हते. त्यामुळे थोडासा राग होता. नंतर कामा निमित्तानी इथे बरेच वेळा येणं झालं आणि मी या सुंदर जागेच्या प्रेमात पडलो. इथला इतिहास  खूप मोठा आहे. वेगळा आहे. नाश्का पासून ५० कि मी च्या अंतरामध्ये अनेक किल्ले, प्राचीन मंदिरं, जैन मंदिरं, पंचवटी आणि त्रिम्बकेश्वरा सारखी पवित्र स्थाने आणि अर्थात wine असे बरेच काही मोहून टाकणारे आहे. पुण्यापासून लांब पण ट्रेकिंग साठी नाशिक हे एक तीर्थस्थान आहे असे म्हणले तर वावगे ठरणार नाही. इथले किल्ले अंगावर येतात.  अशाच एका किल्ल्या वर आम्ही जाऊन आलो. बहुचर्चित असा हा किल्ला. 

अंजनेरी गावातून किल्ल्याला जायला एक कच्चा रस्ता आहे. त्रिंबकेश्वर समोर ठेऊन अंजनेरी डावीकडे दिसतो. त्या गावामध्ये खूप सारी प्राचीन जैन मंदिरं आहेत. आम्ही रस्त्यानी वर गेलो आणि पार्किंग पाशी काही मुलं क्रिकेट खेळतांना दिसली. पुढे जाऊन गाडी थांबवून बूट घालून तयार झालो. त्यातल्या एका पोराने तोंड उघडले. "बंद झाला" म्हणाले काय बंद झाला. किल्ला बंद झाला. ३ नंतर नाही सोडत आता. सकाळी ७ ते दुपारी ३ हीच वेळ आहे. एक दोन वेळा विनवण्या करून पाहिल्या पण काही ऐकायला तयार नाही. ठीक म्हणालो आणि चेंडू घेऊन त्याला बॉलिंग चालू केली. एक ओव्हर टाकून आम्ही तिथून निघालो. प्लॅन फेल. गावात येऊन काही प्राचीन जैन मंदिरं, जिथे आता आपले काही देव राहतात, अशा ठिकाणी जाऊन तहान भागवली.

 पुढचा प्रवास शंभो चे दर्शन घेण्यासाठी. त्रिंबकेश्वर ला पोचलो आणि गाडी लावून देवळात प्रवेश केला. आम्ही सर्व, समोरील दृश्य बघून थक्कं झालो. साधारण एक ते दोन हजार लोक रांगेत ताटकळत उभी, आजूबाजूला फुलं, VIP passes, 'तुम्हाला डिरेक्ट पिंडी समोर उभे करतो' म्हणणारे xxx, चप्पल इथे काढा, पूजा करायची का, कालसर्प, महापूजा, चला स्वस्तात बसवू  ........ हे काही दिसले नाही. मंदिरात शिरलो आणि सुमारे सर्व मिळून ५० लोक असतील. ना रांगेत उभे राहावे लागले ना शंभो चे दर्शन घेण्यासाठी पैसे भरावे लागले. सरळ मंदिरात गेलो. महादेवा चे दर्शन घेत असतांना डावीकडे एक शिपाई उभा असतो. साधारण १.५ सेकंड झाले की तो खेखसतो आणि हाथ धरून पुढे करतो. आज ठरवले होते की त्यांनी तोंड उघडले तर ..... तर काही नाही. विनंती करून अजून काही सेकंड या देवाकडे मागायचे. सांगायचे तात्पर्य म्हणजे सुंदर असे दर्शन झाले. फोर्ट view नावाच्या एका हॉटेल मध्ये आम्ही राहायचे ठरवले. 

फोर्ट View - आम्ही 2nd Flower ला राहत होतो 

सकाळी ६ वाजता हरिहर ला निघायचे. त्या हॉटेल च्या गच्ची मधून ही मोठी डोंगर रांग दिसत होती. समोर अंजनेरी, उजवीकडे त्रिंबकगड / ब्रह्मगिरी, नवरा नवरी ... रात्री च्या वेळी हे उंच काळे भोर डोंगर विचारांच्या दुनियेतुन शांततेत नेऊन पोचवतात. त्याच डोंगरांकडे बघत कधी झोप लागली कळले नाही. 

५ ला गजर वाजायच्या आधीच जाग आली. उठून पटापट आवरून आम्ही चौघे जण गाडीत बसलो. पाणी भरून घेतलं आणि हरिहर कडे निघालो. हा बहुचर्चित किल्ला त्याच्या कातळातल्या सुंदर पाहिऱ्यांसाठी प्रसिद्द आहे. साधारण सुट्टीच्या दिवशी आणि weekend ला इथे जत्रा असते. ट्रॅफिक जॅम होतो. आमच्या डोक्यात तोच विचार ठेऊन आम्ही गुरुवार ठरवला. जरा गर्दी कमी असेल आणि किल्ला पाहायची मजा येईल म्हणून सकाळी निघालो. ६.३० च्या सुमारास हर्षेवाडी नावाच्या छोट्या गावात गाडी लावली. कार पार्किंग इतके मोठे पाहून मी थक्क झालो. अंदाज आला गर्दीचा. सुदैवानी तेव्ह तिथे फक्त आमचीच गाडी होती. Harrier. 

वाट  मळलेली  आहे आणि खूप निवांत आहे. पाहिर्यांपर्यन्त अत्यंत सरळ आणि सोपी  आहे. वाट घसरडी आहे त्यामुळे थोडी काळजी घेणे गरजेचे आहे. उतरतांना नक्कीच. पाहिऱ्यांपर्यंत पोचायला साधारण ४५ मिनिटे लागतात. ह्या किल्ल्यावर जायचे हे खूप दिवस चालू होते. आम्ही सर्व जण खूप वेळा चर्चेत वेळ  घालवला आहे पण येण्याचा योग् नाही आला. महिपतगड उतरताना माझ्या कामाचे नियोजन नाशकात लागले आणि मी सहज पोरांना विचारलं की चला... आणि ठरले पण. अचानक ठरलेले सर्व काही मस्त पार पडते जे ठरवून पण होत नाही. अचानक मित्र मंडळ हरिहरच्या त्या पाहिर्यांपाशी पोचले ज्याचे Youtube वर video पाहुंनच निम्मे लोक येत नसतील. ७० deg नी कोरलेल्या पाहिऱ्यांना प्रत्येक पाहिरीवर खोबण्या केल्या आहेत. या खोबण्यांचा आधार घेऊन आपण वर चढू शकतो. 

काळजी घेणे नक्कीच आवश्यक आहे. इथे जर गर्दी असेल तर नं जाणे हे शहाणपणाचे होय. तिथून पडलात तर कायमचे वर जाऊ शकता. पाहिऱ्या चढून वर गेलो आणि कळले की इथे आम्ही चौघे सोडून कोणीच नाही. बिडी नी किल्ल्याचा दरवाजा उघडला. आम्ही सर्व आत शिरलो. पिंटू, ज्याला vertigo तत्सम काही तरी आहे, त्यांनी पण धाडस करून स्वतःला वर नेले. या किल्ल्याचे सांगावे तितके कमी आहे. या दरवाज्यातून आत गेल्यावर कातळात कोरलेला एक passage आहे. डावीकडे दरी आणि उजवीकडे दगड, अशा सुंदर वाटेवरून वाकून पुढे जावे लागते.

 तिथून काही पोटातल्या पाहिऱ्या आहेत. देवालाच माहिती कसे काय केले असेल. तेव्हा छन्नी हातोड्याने किती वर्ष हे काम चालू असेल याचा अंदाज नाही. मुख्य म्हणजे इथे बांधल्यावर, वर जातांना भीती वाटते तर बांधत असतांना या लोकांचे काय झाले असेल याची कल्पना करवत नाही. 

या पाहिऱ्या संपल्यावर अजून एका दरवाज्यातून गडमाथ्यावर येऊन पोचता. बघायला गेलं तर या किल्ल्याचा विस्तार असा फार काही मोठा नाही. १ तासात गड पूर्ण फिरून होतो. हनुमानाचे आणि शंकराचे मंदिर, एक बंधकाम आहे. तिथे ५ ते ८ जणांची राहायची सोय होऊ शकते. वर अनेक टाक्या आहेत आणि पाण्याला मरण नाहीये. या किल्ल्यावरून आजूबाजूचे खूप सारे किल्ले सहज दिसतात. भास्करगड, अंजनेरी, ब्रह्मगिरी, उतवड, नवरा नवरी यांचे छान दर्शन होते. आम्ही परत उतरतांना म्हणजे साधारण ९. १५ च्या सुमारास आम्हाला २५ - ३० लोकं वर येतांना दिसली. काही हर्षेवाडी कडून तर काही निरगुडपाडा या गावातून. झेंड्या पाशी शिवगर्जना झाली आणि आम्ही खाली उतरायला सुरु केले. 

उतरायच्या वाटेवर गडाच्या पायथ्याशी उजवीकडे एक छान मंदिर आहे. त्या मंदिरासमोर एक खूप छान दगडी बांधलेले टाके आहे. पाहायला विसरू नका. टाक्याच्या एका कोपऱ्याला दगडी भांड्यामध्ये पाणी काढलेले होते. थंडगार पाण्यामध्ये हाथ बुचकळून आम्ही आमचे तापलेले चेहेरे आणि हाथ गार केले. अत्यानंद झाला. 

आमचा आत्मा सुखावला होता. खूप भारी वाटत होतो. पिंटू खुश होता की तो वर येऊ शकला आणि महत्वाचे म्हणजे खाली पण उतरला. उत्साहाच्या भरात त्यांनी आम्हाला तिघांना रात्रीचे जेवण काबुल केले. खाली उतरून गाडी घेऊन आम्ही परत हॉटेल ला आलो. पुण्य नगरीत परत येण्या साठी निघालो. 

हरिहर - इतके वर्ष ऐकलेला आणि चर्चेत असलेला किल्ला झाला. खरं सांगू का, आयुष्यातल्या काही गोष्टींची खूप वाट पाहायला लागली आणि नंतर ती मिळाली की मला त्याचे काहीच कौतुक उरत नाही. हरिहर चे थोडे तसेच झाले होते. 

काही किल्लेच असे आहेत की ते जर का केले नसतील तर फाऊल समजला जातो. हा त्यातीलच एक किल्ला. जमलं तर न वाट पाहता एका ऑड डे ला जरूर जाऊन या.